آبیاری قطره ای از جمله روش های مرسوم و قدیمی آبیاری گیاهان است که از دهه ی ۵۰ استفاده از آن رواج پیدا کرد. در این روش آب در لوله ها جریان دارد و توسط وسیله ای به نام قطره چکان از لوله ها خارج شده و با فشار کم و به صورت قطره ای در پای گیاهان ریخته می شود. بدین ترتیب تمام سطح زمین کشاورزی با این روش خیس شده و ریشه گیاهان با فشار کم آبیاری می شود. در این روش آب به صورت بهینه مصرف شده و خاک نیز در اثر آبیاری از بین نمی رود و همین امر موجب توسعه ی کشاورزی و افزایش محصول خواهد شد. نام دیگر این روش آبیاری موضعی می باشد که یکی از روش های آبیاری تحت فشار است.
طرز کار آبیاری قطره ای به این صورت است که آب در ابتدا به واسطه ی پمپ از سیلیکون عبور داده می شود و تمام ضایعات آن مانند شن و جلبک ها از آن جدا می شوند. پس از آن آب باید بار دیگر از فیلتر توری عبور داده شود تا ناخالصی های ریز تر از آن جدا شود. بعد از گذر آب از این دو فیلتر وارد تانک کود شده و سپس در لوله های آبیاری جریان پیدا می کند. سپس محلول مورد نظر به وسیله ی قطره چکان و با فشار کم به پای گیاه ریخته می شود.
مزایای آبیاری قطره ای
آبیاری قطره ای مزایای فراوانی دارد که مهم ترین آن کاهش مصرف آب و استفاده بهینه از آب است. زیرا آب به مقدار نیاز و تا حد خیس شدن زمین کشاورزی روی خاک ریخته می شود و با فشار کمی که دارد زمین به تدریج این آب را جذب می کند. با جذب تدریجی آب توسط خاک موجب می شود که املاح موجود در آن حفظ شده و خاک نیز کمتر فرسوده شود. در این روش نیازی به مسطح بودن زمین نیست و در زمین های شیب دار هم می توان با این روش گیاهان را آبیاری کرد.
مزایای دیگر آبیاری قطره ای
از مزایای دیگر آبیاری قطره ای، کاهش زمان آبیاری می باشد و با این روش علف هرز کمتری هم به نسبت سایر روش ها در زمین رشد می کند. در این روش هزینه ی آبیاری و تعداد نیرویی که برای آبیاری نیاز است کاهش پیدا می کند و بسیار مقرون به صرفه است. خیس شدن شاخ و برگ گیاه موجب افزایش بیماری های قارچی می شود و محصول نهایی کیفیت خوبی نخواهد داشت. با این روش میزان بیماری های قارچی در گیاهان کاهش پیدا می کند زیرا فقط ریشه گیاه خیس می شود. در آبیاری موضعی نیازی نیست که کود به صورت جداگانه در پای گیاه ریخته شود زیرا می توان کود را در آب حل کرده و کود پاشی و آبیاری را همزمان انجام داد. با حل کردن کود در آب مقدار قابل توجهی از میزان مصرف کود کاهش پیدا می کند.
آبیاری قطره ای باعث افزایش رشد گیاهان می شود و محصول نهایی چندین برابر خواهد شد. در روش آبیاری موضعی میزان تبخیر آب کم بوده و با اکثر زمین های کشاورزی سازگار است. با این روش می توان مقدار آب و زمان آبیاری را کنترل کرد و همین امر موجب صرفه جویی در مصرف انرژی می شود.
معایب آبیاری به روش قطره ای
آبیاری قطره ای هم مانند هر روشی علاوه بر مزایا، معایبی هم دارد که در این بخش به آن می پردازیم. از معایب این روش می توان به هزینه ی اولیه ی بالای آن اشاره کرد. زیرا برای آبیاری به روش قطره ای به پمپ آب، فیلتر توری، تانک کود، بک واش، شیر کنترل فشار، لوله اصلی، لوله آبرسان، لوله جانبی و قطره چکان نیاز است. علاوه بر این موارد، وسایل جانبی دیگر مانند شیر های یکطرفه، دستگاه تزریق کود، صافی شنی، دستگاه کلر زنی، وسایل اندازه گیری آب و سایر تجهیزات مورد نیاز است.
در روش آبیاری قطره ای، اگر از فیلتر های مناسبی استفاده نشود قطره چکان ها و لوله ها دچار گرفتگی شده و آبیاری متوقف می شود. به جهت وجود جوندگان ریز در خاک ممکن است لوله ها آسیب ببینند و روند آبیاری با مشکل رو به رو شود. همچنین به دلیل کم بودن فشار آب مقدار آب ذخیره شده در خاک بسیار کم است. به همین دلیل با طولانی شدن فاصله ی بین دو آبیاری گیاه نمی تواند از ذخایر بهره مند شود.
انواع آبیاری موضعی
آبیاری موضعی به دو روش ثقلی و نوار تیپ انجام می شود. روش ثقلی بسیار ساده و ارزان است و به جای پمپ از مخزن آب برای آبیاری استفاده می شود. مخزن آب، در ارتفاعی بالاتر از لوله ها قرار داده می شود و آب از این مخزن روانه لوله ها شده و به پای گیاه ریخته می شود. در روش نوار تیپ از نوار هایی از جنس پلی اتیلن برای آبیاری استفاده می شود.